(function() { (function(){function b(g){this.t={};this.tick=function(h,m,f){var n=f!=void 0?f:(new Date).getTime();this.t[h]=[n,m];if(f==void 0)try{window.console.timeStamp("CSI/"+h)}catch(q){}};this.getStartTickTime=function(){return this.t.start[0]};this.tick("start",null,g)}var a;if(window.performance)var e=(a=window.performance.timing)&&a.responseStart;var p=e>0?new b(e):new b;window.jstiming={Timer:b,load:p};if(a){var c=a.navigationStart;c>0&&e>=c&&(window.jstiming.srt=e-c)}if(a){var d=window.jstiming.load; c>0&&e>=c&&(d.tick("_wtsrt",void 0,c),d.tick("wtsrt_","_wtsrt",e),d.tick("tbsd_","wtsrt_"))}try{a=null,window.chrome&&window.chrome.csi&&(a=Math.floor(window.chrome.csi().pageT),d&&c>0&&(d.tick("_tbnd",void 0,window.chrome.csi().startE),d.tick("tbnd_","_tbnd",c))),a==null&&window.gtbExternal&&(a=window.gtbExternal.pageT()),a==null&&window.external&&(a=window.external.pageT,d&&c>0&&(d.tick("_tbnd",void 0,window.external.startE),d.tick("tbnd_","_tbnd",c))),a&&(window.jstiming.pt=a)}catch(g){}})();window.tickAboveFold=function(b){var a=0;if(b.offsetParent){do a+=b.offsetTop;while(b=b.offsetParent)}b=a;b<=750&&window.jstiming.load.tick("aft")};var k=!1;function l(){k||(k=!0,window.jstiming.load.tick("firstScrollTime"))}window.addEventListener?window.addEventListener("scroll",l,!1):window.attachEvent("onscroll",l); })();

Konan sem kyndir ofninn sinn

Eldhúsreyfarar miðaldra matargúrús á Skólavörðuholtinu

13.11.04

Ef einhvern langar að vita hvernig hljóð pirraður elgur gefur frá sér, þá má hlusta á það hér.

Ég hef engan sérstakan áhuga á að kynnast elgum en mig langar að smakka elgsost (sem kostar að ég held 40-50 þúsund krónur kílóið) og það getur verið að mér standi það til boða í næstu viku. Ásamt grænlensku bláklukkusírópi og fleira góðgæti.

|

Að minnsta kosti sex drengir sem fæðst hafa í Palestínu síðan Yasser Arafat lést hafa verið skírðir eftir honum, var sagt í sjónvarpinu. Ætli það? Þótt einhver örfá prósent Palestínumanna séu að vísu kristinnar trúar, þá efast ég um að þessir drengir séu allir börn kristinna foreldra. Þannig að þeir hafa tæplega verið skírðir.

|

Ég veit ekki alveg hvað ég á að halda með Sauðargæruna. Hann tók sig til áðan og vafði um mig böndum og batt mig vel og rækilega. Svo horfði hann á mig með velþóknun og sagði:

- Núna ertu falleg, amma.

Eftir nokkra stund fór ég að reyna að losa mig. Þá brást hann hinn versti við og sagði:

- Nei! Þú átt að vera binduð!

Það verður hins vegar að segjast honum til hróss að hann hrærði fyrir mig pönnukökusoppu, þeytti rjóma og malaði kaffi. Svo að honum er ekki alls varnað.

|

12.11.04

Ísland er greinilega í tísku núna í bresku matarblöðunum, ég sagði frá greininni í Olive í gær og svo var ég áðan að sjá snöggvast jólablað Delicious, með margra síðna frásögn Jamie Oliver af Íslandsheimsókninni í sumar. Þeir á Primavera geta verið kátir ...

Og forsíðumyndin (fyrir utan Jamie og hreindýrið)? Auðvitað Christmas pudding. Klikkar ekki.

|

Ég skoðaði þessa viðurnefnabók úr Stykkishólmi (sem ég minntist á í fyrradag) í bókabúð í gærkvöldi og fannst lítið til koma. Hólmarar hafa greinilega ekkert hugmyndaflug í þessum efnum á við Króksara. Þarna var enginn Jón heitinn lifandi, engin Grimma-Gröð, engin Hörmung, enginn Óli Trabant, engin Magga Boggu Munda Valda Garðs, enginn Tréhaus eða Marsbúi, engin Fjörutía ...

Ég hef reyndar áður minnst eitthvað á viðurnefni á Króknum og víðar. Sem minnir mig á, hvað varð af þessari bók sem Raggi sót var að skrifa um viðurnefni á Akureyri?

|

11.11.04

Var að fá nýjasta tölublaðið af breska matreiðslutímaritinu Olive. Jólablaðið alltsvo. Að sjálfsögðu er Christmas pudding á forsíðunni. Eða ,,figgy pud" eins og stendur í blaðinu. Þegar við á Gestgjafanum erum að vandræðast með hvað við eigum að setja á forsíðu blaðsins - eins og til dæmis núna með jólablaðið - þá öfundum við stundum þau á BBC Good Food, sem hafa verið með jólabúðing í einni eða annarri mynd árum saman og sumar myndirnar svo líkar að þær gætu verið af sama réttinum. Fólk kaupir það sem það þekkir og kannski ættum við bara að setja hangikjötslæri á forsíðuna á hverju jólablaði.

Svo er opnugrein í blaðinu: 20 things to do in Reykjavík ... so cold it's hot: Skoða norðurljósin (ókei, ekki í Reykjavík, fremur en sumt af því sem á eftir fer), borða skyr, fara í Kolaportið, drekka svartadauða, fá sér hvalkjöt hjá Úlfari, fara í Ostabúðina (the best deli in town), fara í Fylgifiska, í Bláa lónið, skoða Ásmundarsafn, fara í vélsleðaferð á Mýrdalsjökli, fara á klakabarinn á Kaffi Reykjavík, aka ,,the Golden Circle", fá sér kaffi í Te og kaffi á Laugaveginum (,,the real king on the Reykjavík coffee scene - ekki víst að allir séu sammála), gista á Nordica, fara upp í Hallgrímskirkjuturn, borða í Sjávarkjallaranum, fá sér brunch á Gráa kettinum, fara á Rex, Apótek eða Kaffibarinn, fara á hestbak.

Hey, ég gerði allavega fernt af þessu í síðustu viku.

|

Djöfull eru víðar skálmarnar á þessum buxum, hugsaði ég í morgun þegar ég var að byrja að klæða mig.

Svo áttaði ég mig á því að þetta sem ég var að stinga löppinni í var pils.

Já, ég var doldið syfjuð í morgun.

|

10.11.04

Ég var að fletta í gegnum Bókatíðindin. Er ekkert farin að lesa þau en þetta eru titlarnir sem ég stoppaði við svona í fyrstu umferð.

Lífsins melódí eftir Árna Johnsen - nei, ég held ekki.

Heppin eftir Alice Sebold mundi mig kannski langa í ef ég ætti hana ekki á ensku.

Furðulegt háttalag hunds um nótt mundi mig örugglega langa í ef ég ætti hana ekki á ensku.

Mig langar ekki í neinar bækur um slæma meðferð á kvenfólki í öðrum heimshlutum. Alveg sama hve átakanlegar og grípandi þær eru. Frekar mundi ég vilja lesa Arabíukonurnar hennar Jóhönnu Kristjóns.

Sögu mótorhjólsins á Íslandi - mig langar ekki vitund í bókina en það rifjaðist upp fyrir mér frásögn einnar vinkonu minnar af því þegar fjölskyldan flutti norður á Krók þegar hún var fjögurra ára og hún sat fyrir aftan pabba sinn á mótorhjólinu alla leið. Bundin niður að ég held en auðvitað hjálmlaus.

Uppnefni í Stykkishólmi á árunum 1930-50. Gæti nú verið forvitnileg en ekki langar mig beinlínis í hana.

Súperflört, kennslubók í daðri. Ekki veitti mér nú af en samt ...

Alfræði Baggalúts. Æi, er það ekki einum of?

Þjóðsögur Jóns Árnasonar. Já, mig langar nú eiginlega í þær.

Efnasamsetning matvæla. Sko, mig vantar þessa bók. En langar ekkert sérstaklega í hana.

Ég þarf eiginlega að lesa Glóið þið gullturnar. Ég las fyrir nokkrum árum handritið sem fyrrihluti sögunnar er byggður á og langar til að sjá hvað Björn Th. hefur gert úr því. ,,Afkomendur hans eru margir og hafa ýmsir þeirra sett mikinn svip á samfélagið á Skagaströnd," stendur í kynningunni. Eru það meðmæli? (tek fram að ég er móðir eins afkomandans).

Mig langar að lesa bókina hennar Gerðar Kristnýjar.

En mig langar ekki einu sinni að opna bókina 100% Nylon, svo að ég geri nú upp á milli tveggja samstarfskvenna minna.

Sem sagt, einu bækurnar þarna sem mig langar virkilega að eignast eru Þjóðsögur Jóns Árnasonar.

|

Ég hef aldrei keypt kjötfars í Danmörku en ég rakst á fyrirspurn frá einhverjum um það hvernig ætti að búa til ekta danskt frikadellefars ,,som hos slagteren" og þetta var svarið - ætli lýsingin sé nærri lagi?

Du køber en flæskesteg med svær på, og lægger den i køleskabet i 4-5 dage.
Du tager den ud, skærer sværen af, og lægger den i køleskabet i 4-5 dage.
Du tager den ud, skærer den i koteletter, og lægger dem i køleskabet i 4-5 dage.
Du tager dem ud, skærer dem i stykker, og lægger dem i køleskabet i 3-4 dage.
Du tager stumperne ud og hakker dem til fars, og lægger den i køleskabet 1-2 dage
Du tager farsen ud, og rører nu en fars, med 50% mere peber i end normalt.
Dette er en go' slagter frikadelle. (Alder 16-21 dage)

Navnene undervejs er:
Flæskesteg
Flæskesteg u. spæk (Dagens tilbud)
Koteletter / Fadkoteletter (Dagens tilbud)
Kød til gryderet (Ugens tilbud)
Frikadeller / Medisterpølse / Forloren hare. (Specialtilbud - Kun i dag)

Ég verslaði einu sinni oft í búð þar sem var seldur heitur matur í hádeginu. Það var alltaf hægt að sjá á matseðlinum hvað hafði selst illa í kjötborðinu vikuna á undan.

|

9.11.04

Ég man eftir kvöldi á Borginni fyrir langalöngu þar sem við sátum, ég og minn fyrrverandi og Þórólfur Árnason bakari, og hann sagði okkur miklar sögur af rafstöðvunum í Vestur-Skaftafellssýslu sem voru smíðaðar af lítt menntuðum mönnum upp úr Håndbog for mekanikere - og sumar eftir minni af því að bókin var talin glötuð - og voru þá flestar enn í notkun. Og eru kannski enn í dag.

Það var skemmtilegt kvöld.

|

Ég held að ekki sé lengur hægt að kaupa ,,litað sykurvatn með kjörnum" en það eru þó ekki mörg ár síðan það fékkst í öllum betri matvörubúðum. Einhverjir framleiðendur hefðu nú kallað þetta saft eða safa eða ávaxtadrykk eða eitthvað en efnagerðin sem framleiddi þetta (það er alveg stolið úr mér hver framleiðandinn var) ætti að fá verðlaun fyrir heiðarlega markaðssetningu.

En ég hef stundum velt því fyrir mér hvaða fjandans kjarnar þetta hafi verið. Akkúrat núna er ég að fletta í gegnum Heimilisdagbók 1964, sem ég keypti í Bókavörðunni áðan. Þar er fullt af auglýsingum og meðal annars er þar verið að auglýsa ,,átsúkkulaði með kjörnum og rúsínum". Þarna getur svosem verið að kjarnarnir séu hnetur en ég á bágt með að trúa að kjarnarnir í litaða sykurvatninu séu það.

Þetta - og ýmislegt annað - rifjaðist upp fyrir mér um daginn þegar ég skoðaði sýningu á grafískri hönnun í Listasafni Reykjavíkur.

|

Jæja, þá er jólamaturinn frá í bili, það er að segja þar til ég byrja að undirbúa mín eigin jól. Reyndar á ég eftir að elda ris à l'amande seinna í vikunni en það telst eiginlega ekki með. Og skrifa uppskriftir og nokkrar greinar, auðvitað, en eldamennskan er að mestu búin.

Annars hef ég lítið eldað heima hjá mér að undanförnu, aðallega verið með leifar af hinum og þessum stórsteikum sem ég hef verið að elda í vinnunni. Ætli ég breyti ekki til í kvöld og útbúi eitthvað létt. Eða eitthvað mjög hversdagslegt.

Boltastelpan er svo búin að tilkynna mér að hún komi til mín í hádeginu á morgun og við förum á Búlluna hjá Tomma og fáum okkur hammara. Ég var búin að segja henni að koma til mín eitthvert hádegið í verkfallinu svo að við gætum skotist þangað. Þetta fórst svo fyrir og hún var ekki mjög hress með það. En nú er komið verkfall aftur og málinu bjargað.

|

Af því að ég nenni ekki að fara að sofa, þá ætla ég að gera eins og allir hinir og fylla út þennan lista. Og nei, ég nenni ekki frekar en aðrir að þýða spurningarnar:

ever had a song written about you? Nei, það held ég ekki
what song makes you cry? Gracias a la vida. Eða eiginlega ekki en ég vil láta syngja það yfir mér þegar þar að kemur
what song makes you happy? It's a wonderful world. Af því að mér finnst það oftast
height? 168 cm. Eða 167. Ekki viss. Gæti hafa minnkað.
hair color? Skollitað en var einu sinni ljósara, fyrir utan svarta lokkinn
eye color? Græn-brún-grá-eitthvað
piercings? Nei
tattoos? Nei

what ...
are you wearing? Er í buxum sem mér hefur verið sagt að séu ,,Nönnulitar" og bol sem er fleginn næstum niður á nafla
song are you listening to? Það er verið að spila Do they know it's Christmas í sjónvarpinu
taste is in your mouth? Súkkulaði. Lindt 70%
whats the weather like? Fúlt
how are you? Alveg þokkalega hress

do you ...
get motion sickness? Nei
have a bad habit? Eeee ... jaa ...
get along with your parents?
like to drive? Aldrei lært á bíl
have a boyfriend? Nei
have a girlfriend? Ekki þannig séð
have children? Tvö

ever ...
had a hard time getting over somone? Já, en það er mjög langt síðan
been hurt?

your greatest regret? Ég var gift átta árum of lengi
your cd player has in it right now? Á ekki geislaspilara
if you were a crayon what color would you be? Grænn. But it ain't easy
what makes you happy? Lífið, oftast nær
whats the next cd you're gonna get? Enginn
seven things in your room? Bækur, föt, bækur, pikknikkarfa, bækur, borvél, bækur
seven things to do before you die...? Ég er ekki vön að plana mikið fram í tímann
top seven things you say the most...? Já. Ég nenni þessu ekki. Þegiðu Hjalti. Ég er búin að gleyma hvað ég ætlaði að segja. Vertu nú vænn og náðu í kaffi handa mér. Andskotans. Hvað viltu fá í kvöldmatinn?

do you...
smoke? Nei
do drugs? Nei
pray? Nei
have a job?
attend church? Jarðarfarir, já

have you ever...
been in love? Já, en það er mjög langt síðan
had a medical emergency? Nei
had surgery? Já, það var einu sinni gerð dauðaleit að hálfri saumnál inni í fætinum á mér. Tók svo langan tíma að finna hana að deyfingin var farin úr þegar skurðurinn var saumaður saman. Vitið þið hvað er vont að láta stinga hvað eftir annað í gegnum skinnið á ilinni?
swam in the dark?
been to a bonfire?
got drunk?
ran away from home? Já. Sjá hér
played strip poker? Nei, ég missti af þessum fræga með Steingrími Sigfússyni um árið
gotten beat up?
beaten someone up? Held ekki
been onstage? - Já
pulled an all nighter?
been on radio or tv?
been in a mosh pit? Nei en ég var í Miðgarði um verslunarmannahelgina 1973
do you have any gay or lesbian friends? Kunningja, já

describe your...
first kiss? Nei, ég sleppi að lýsa honum. Rifjaðist samt upp þegar ég las minningargreinar um hinn aðilann fyrir ekki svo löngu
wallet? Brúnt kortaveski frá Búnaðarbankanum, þunnt og rýrt
coffee? Santo Domingo sem dóttursonurinn valdi í Te og kaffi á laugardaginn. Hann er smekkmaður
shoes? Þægilegir, ég geng í vinnuna
cologne? Man ekki hvað það heitir

in the last 24 hours you have...
cried? Nei
bought anything? Já, matreiðslubók
gotten sick? Nei
sang? Nei
been kissed? Nei, dóttursonurinn vildi ekki kyssa mig og sagði að ég væri hundleiðinleg. Svo sofnaði hann
felt stupid? Ekkert meira en venjulega
talked to an ex? Nei
talked to someone you have a crush on? Nei
missed someone? Nei
hugged someone?

Þá vitið þið það.

|

8.11.04

Það er búið að vera eitthvert samsæri í gangi í dag um að minna mig á hversu aldurhnigin ég er. Stjórnarformaður Fróða minntist á það að við hefðum verið samtíða í menntaskóla fyrir þrjátíu árum. Ewww. Það er víst alveg rétt hjá honum. Og svo sagði ég einum ljósmyndaranum af því að ég hefði einu sinni leigt íbúð með foreldrum kærustunnar hans. Hann horfði á mig og sagði ,,það hlýtur að vera langt síðan". Ókei, það var veturinn 1976-7 og það er langt síðan en samt ...

|

Búin að steikja kalkúna og gera fimm tegundir af kartöflustöppu.

Búin að láta mynda allt saman.

Búin að fóðra tvo glorhungraða ritstjóra (S&H og B&B, nánar til tekið).

Búin að setja í uppþvottavélina.

Ekki búin að skrifa uppskriftirnar. Reyndar ekki byrjuð á því. Og nú þarf ég að fara að undirbúa morgundaginn.

|

Nú er kalkúnatíminn runninn upp. Einn er kominn í ofninn, annar bíður í ísskápnum, ilminn leggur um alla hæðina og samstarfsfólkið verður áreiðanlega mjög pirrað innan skamms. En það var ekki ég sem hannaði loftræstikerfið hér og þar af leiðandi get ég ekkert að því gert þótt það blási steikarlykt inn en ekki út ...

|

7.11.04

Ég keypti dálítið merkilega bók í Kolaportinu í dag sem ég er reyndar búin að rekast þónokkuð oft á í fornbókaverslunum á undanförnum árum en þá hefur alltaf vantað í hana ákveðið aukaefni sem ég fann loksins hér og gerir bókina mun skemmtilegri. Þetta er matreiðslubók (nema hvað!) sem á íslensku hlaut nafnið Lostæti með lítilli fyrirhöfn og var gefin út af Iðunni 1981. Ég á fyrir enska útgáfu bókarinnar, Hamlyn All Colour Cook Book, sem fyrst var gefin út 1970.

Ég keypti hana í Bókabúð Jónasar á Akureyri 1975, þegar ég var enn í fæði í mötuneyti heimavistar MA; eldaði ekkert upp úr henni fyrr en veturinn eftir en fletti henni oft og lengi og lét mig dreyma. Í bókinni er nefnilega litmynd af hverjum einasta rétti og þarna kynntist ég fyrst fjöldamörgum frægum réttum sem ég hafði aldrei fyrr heyrt nefnda, hvað þá séð uppskriftir að, svo sem coq au vin, ratatouille, moussaka, bortsj, appelsínuönd ... Þetta er að mörgu leyti mjög fín bók og lýsandi fyrir enska matargerð á 8. áratugnum.

Íslenska útgáfan kom 11 árum seinna og passaði að sumu leyti ágætlega á þeim tíma en þó var íslenskt umhverfi ekki að öllu leyti tilbúið fyrir þessa bók. Og þá er komið að aukaefninu sem ég nefndi í upphafi. Þýðandinn sem fenginn var að bókinni var mikill tungumálagarpur og leysti hlutverk sitt vel. En það fór framhjá bæði honum og þeim sem lásu þýðinguna yfir að ýmislegt af því hráefni sem notað var í uppskriftunum var alls ekki fáanlegt hérlendis. Þetta uppgötvaðist ekki fyrr en bókin var komin úr prentun. Þá var brugðið á það ráð að taka saman leiðbeiningar um sumt af þessu ókunnuglega hráefni og prenta á spjald sem látið var fylgja með bókinni. Og það er einmit þetta spjald sem hefur vantað í þær bækur sem orðið hafa á vegi mínum þar til núna.

Á meðal þeirra upplýsinga sem er að finna á spjaldinu er þetta:

Parmesaner ostur: Hann á vonandi eftir að koma á markað hérlendis, en þangað til verður að nota sterkan goudaost.

Mör: Hér fer vel á að nota smjör. Þetta er ekki prentvilla, en heppilegur nýrnamör er ekki á markaði hérlendis.

Ansjósukrem: Hér má nota þorskhrogn (kavíar). Ef þau þykja of sterk má einnig nota marðar sardínur.

Niðursoðin mjólk: Kaffirjómi gerir sama gagn.

Ostkjúka: Kotasæla er rétti osturinn.

Nýrnasúpa: Ef niðursoðin nýrnasúpa fæst ekki, er óhætt að nota niðursoðna tómatsúpu, sem yfirleitt er til í verslunum.

Mér þykja nú sumar af þessum leiðbeiningum hálfvafasamar. En það getur verið erfitt að færa mataruppskriftir á milli landa þótt það sé vissulega töluvert auðveldara nú en áður. Og sumt af því hráefni sem notað er í bókinni fæst ekki hérlendis enn í dag.

|

Ég átti alveg eins von á að sjá Nælon áðan þegar ég kom upp á Rás 2 í viðtal, samanber reynsluna úr Ísland í bítið. En nei, það voru ekki þær sem voru á undan mér núna, heldur Raggi Bjarna. Það fannst mér ágæt skipti.

|