Saddam frændi

Mér finnst sorglegt að Saddam skuli hafa verið tekinn af lífi. Sem þýðir ekki að ég syrgi hann, alls ekki. Þótt mér þætti hann alltaf hálfpartinn vera frændi minn í föðurætt eins og ég hef áður minnst á.

En mér finnst bara sorglegt að á næstsíðasta degi ársins 2006 skuli ráðamenn siðmenntaðra þjóða enn telja það við hæfi að taka menn af lífi. Sama hvað þeir hafa gert af sér.

Það ætti þá væntanlega eitt yfir alla að ganga. Pinochet dó á sóttarsæng.

Og hvað svo? Friður í Írak núna þegar búið er að framfylgja lögum Hammúrabís? Je ræt.

Pottréttir

Ég var beðin um tillögur að pottrétti fyrir gamlárskvöld og hér koma nokkrar uppskriftir. Þær eru allar ætlaðar fyrir 4 en ekkert mál að stækka þær.

Þess skal getið að uppskriftirnar hafa allar nema ein birst í Gestgjafanum. Ég tek þetta fram þótt Gestgjafinn láti sér sæma að brjóta höfundarréttarlög með því að birta uppskriftir frá mér í Bestu uppskriftir ársins 2006 án þess að geta um höfund eða ljósmyndara.

Lambakjöt í kókoskarrí-sveppasósu

Ég var eiginlega að leita að uppskrift að lambakjöti í kókoskarrísósu sem ég finn ekki hjá mér á tölvutæku formi. Hér er aftur á móti svipuð uppskrift, reyndar með framhryggjarfilleti en það mætti líka nota t.d. lærvöðva skorinn í gúllasbita. En þá þarf auðvitað að láta kjötið malla, t.d. með tómötum og kryddjurtum, þar til það er meyrt. Ef uppskriftin er stækkuð mundi ég líka nota hlutfallslega minn af sveppum.

800 g lambaframhryggjarvöðvi (fillet)
nýmalaður pipar
salt
2 msk. olía
25 g smjör
400 g sveppir, gjarna kastaníusveppir eða villisveppablanda
2 hvítlauksgeirar
4 tómatar, vel þroskaðir
400 ml kókosmjólk (1 dós)
1 tsk. karríduft, milt (eða eftir smekk)
1 tsk. paprikuduft
nokkur fersk basilíkublöð, skorin í ræmur (má sleppa)

Kjötið skorið í 2-3 cm þykkar sneiðar og þær kryddaðar með pipar og salti. Stór panna hituð vel, olía sett á hana og kjötið steikt við háan hita þar til það hefur brúnast vel á báðum hliðum. Þá er það tekið af pönnunni, sett á disk, álpappír breiddur yfir og haldið heitu. Hitinn lækkaður og smjörið brætt á pönnunni. Sveppirnir e.t.v. skornir í tvennt ef þeir eru stórir og síðan settir á pönnuna ásamt hvítlauk. Kryddað með pipar og salti, látið krauma við meðalhita í nokkrar mínútur og hrært oft. Tómatarnir skornir í fjórðunga og settir á pönnuna. Kókosmjólkinni hellt yfir og karrí- og paprikudufti hrært saman við. Látið malla í um 10 mínútur, eða þar til sósan er farin að þykkna dálítið. Þá er meirihlutanum af basilíkunni hrært saman við, smakkað og kryddað ef þarf. Kjötið sett aftur á pönnuna ásamt safa sem runnið hefur úr því og látið malla í 2-3 mínútur. Skreytt með afganginum af basilíkunni og borið fram.

Franskur rauðvínslambapottréttur

Einstaklega bragðmikil og góð útfærsla á klassísku frönsku daube provençale. Notið endilega kjöt á beini í þennan rétt, það kemur svo mikill kraftur úr beinunum.

1 kg lambaframhryggjarsneiðar, helst nokkuð þykkar
nýmalaður pipar
salt
1 msk. olía
25 g smjör
100 g beikon
1 laukur, saxaður smátt
1-2 hvítlauksgeirar
3-4 gulrætur
1 rósmaríngrein
1 dós (250 ml) tómatmauk (puré)
250 ml rauðvín, má vera óáfengt
vatn eftir þörfum
500 g kartöflur

Ofninn hitaður í 160°C. Hver framhryggjarsneið skorin í 2-3 bita og þeir kryddaðir með pipar og salti. Olía og smjör hitað á pönnu og kjötið brúnað vel. Tekið af pönnunni og sett í stórt eldfast mót. Beikonið skorið í bita, sett á pönnuna og steikt í 2-3 mínútur. Þá er lauk, hvítlauk, gulrótum og rósmaríni bætt á pönnuna og það látið krauma áfram í nokkrar mínútur. Tómatmauki og rauðvíni hrært saman við og síðan er öllu saman hellt yfir kjötið, þétt lok lagt yfir fatið eða álpappír breiddur vel yfir, og það sett í ofninn. Látið malla í um 1½klst. Svolitlu vatni bætt við ef þarf en vökvinn á aldrei að fljóta yfir kjötið og sósan á að þykkna af sjálfu sér. Kartöflurnar afhýddar og skornar í bita. Fatið tekið úr ofninum, rósmaríngreinin veidd upp úr, kartöflunum dreift jafnt á milli kjötbitanna, fatið sett aftur í ofninn og látið malla í 30-40 mínútur í viðbót, eða þar til kartöflurnar eru meyrar.

Indverskur lambakjötsréttur með kasjúhnetum

Einfaldur en afar bragðgóður indverskur lambakjötsréttur, matreiddur á hefðbundinn hátt, bragðmikill og ilmríkur en ekki logandi sterkur.

1 kg lambakjöt, gjarna framhryggjarsneiðar
3-4 hvítlauksgeirar, saxaðir
2 msk. engiferrót, söxuð
1 laukur, saxaður
3 msk. olía
100 g kasjúhnetur, helst ósaltaðar
150 ml vatn
2 msk. garam masala
100 ml tómatmauk (passata) eða tómatsafi
salt
kóríanderlauf

Kjötið bein- og fituhreinsað og skorið í litla bita. Hvítlaukur, engifer og laukur sett í matvinnsluvél eða blandara og maukað (einnig má steyta þetta saman í mortéli). Olían hituð í þykkbotna potti eða á pönnu, maukið sett út í og látið krauma í nokkrar mínútur við meðalhita. Þá er kjötið sett í pottinn. Hrært oft og þegar það hefur allt tekið lit er hitinn lækkaður, lok sett á pottinn og kjötið látið krauma í laukblöndunni við vægan hita í um 40 mínútur, eða þar til það er meyrt. Hrært öðru hverju og örlitlu vatni bætt við ef kjötið virðist ætla að fara að brenna við. 2-3 msk. af kasjúhnetum teknar frá en afgangurinn grófmalaður í matvinnsluvél ásamt 150 ml af vatni. Heilu hneturnar eru svo settar í pottinn og látnar krauma með smástund. Garam masala stráð yfir, hrært og látið krauma í 1-2 mínútur. Þá er kasjúhnetumulningnum og tómatmaukinu bætt út í, látið malla í 2-3 mínútur og kryddað með salti eftir smekk. Dálitlu söxuðu kóríanderlaufi hrært saman við og rétturinn síðan borinn fram, t.d. með naan-brauði og e.t.v. grænu salati.

Kjúklingur í rauðvíni (Coq au vin)

Tilbrigði við frægan franskan rétt. Auðvitað ætti að nota fullorðinn hana til að sósan verði sem bragðmest og best en hér er notaður kjúklingur og það er ekki slæmt heldur. Oftast eru sveppir í réttinum og stundum líka gulrætur en því er sleppt hér. ? Í Búrgund er rétturinn gjarna borinn fram með flötum eggjanúðlum og það væri því tilvalið að hafa tagliatelle með en soðnar kartöflur eiga líka vel við, svo og kartöflustappa.

1,2 kg kjúklingalæri og leggir
3 msk. hveiti
nýmalaður pipar
salt
2 msk. smjör
2 msk. olía
500 g laukur (helst litlir laukar, e.t.v. perlulaukur)
150 g beikon, skorið í bita
2-3 hvítlauksgeirar, saxaðir
1 lárviðarlauf
nokkrar timjangreinar eða 1 tsk. þurrkað timjan
1 flaska rauðvín - bragðmikið Búrgundarvín

Veltið kjúklingabitunum upp úr hveiti, blönduðu með pipar og salti (gott að setja allt saman í plastpoka og hrista). Hitið smjör og olíu í þykkbotna potti og brúnið bitana vel á báðum hliðum við góðan hita, nokkra í senn. Takið þá upp úr og geymið. Lækkið hitann dálítið, setjið lauk, beikon og hvítlauk í pottinn og látið krauma nokkra stund. Setjið þá kjúklingabitana aftur í pottinn ásamt lárviðarlaufi og timjani. Hellið víninu yfir, hitið að suðu, setjið lok á pottinn og látið malla við vægan hita í um 1 klst., eða þar til kjúklingurinn er mjög meyr. Takið lokið af pottinum nokkru áður en rétturinn er tilbúinn og hækkið hitann dálítið til að sósan sjóði niður og þykkni dálítið - hún á þó að vera þunn. Smakkið og bragðbætið eftir þörfum.

Grískur pottréttur (Stifado)

Dæmigerður grískur pottréttur, kryddaður með óreganói og kanel. Með þessu mætti hafa kartöflustöppu en rétturinn er einnig góður með pasta, t.d. tagliatelle.

1 kg nautagúllas (einnig má nota folalda- eða svínakjöt)
5 msk. ólífuolía
800 g laukur
2-3 hvítlauksgeirar
1 dós tómatar, saxaðir
1 msk. tómatþykkni (paste)
2 msk. rauðvínsedik
1 kanelstöng
6 lárviðarlauf
1 tsk. óreganó
nýmalaður pipar
salt
300 ml vatn

Best er ef kjötið er skorið í fremur stóra gúllasbita. Þerrið bitana e.t.v. með eldhúspappír. Hitið olíuna í stórum, þykkbotna potti og brúnið kjötið vel á öllum hliðum. Best er að setja ekki of mikið í pottinn í einu, heldur brúna kjötið í nokkrum skömmtum. Takið svo bitana upp með gataspaða og geymið. Afhýðið laukana og skerið þá í helminga (þvert yfir, ekki enda á milli). Setjið þá í pottinn með skurðflötinn niður og steikið þá við meðalhita þar til þeir hafa tekið góðan lit. Saxið hvítlaukinn og steikið með síðustu mínúturnar. Setjið kjötið aftur í pottinn og bætið tómötum, tómatþykkni, rauðvínsediki, kanelstöng, lárviðarlaufi, óreganói, pipar og salti út í. Hellið vatninu yfir og hitið að suðu. Setjið lok á pottinn og látið malla við mjög hægan hita í 2-2 ½ klst., eða þar til kjötið er mjög meyrt og sósan þykk. Bætið við svolitlu vatni ef uppgufun er mikil og hætta á að kjötið brenni við. Smakkið og bragðbætið með pipar og salti eftir þörfum.

Vona að þetta komi að einhverjum notum.

Timburmannakeppni

Ég greip sjálfa mig í að vera farin að horfa á European Championship of Lumberjacking á Eurosport. Evrópsku timburmannakeppnina semsagt.

Ég held ég fari frekar að sofa. Þarf á því að halda. Hef ekkert gert alltof mikið af því síðustu dagana.

Fyrirspurnum verður svarað í fyrramálið ...

Það á ekki af mér að ganga

Ég er bara greinilega ekki á réttum stað í tilverunni. Ekki nóg með að ég versli aldrei við Dómínós og missi þar af leiðandi af jólakveðju, heldur bý ég ekki í Hafnarfirði og fæ því ekki Bó frá Alcan.

Mér finnst þetta súrt. Er ekki eitthvert reykvískt stórfyrirtæki sem vill senda aumingja litlu mér eitthvað? (KB-banki, sem er víst ekki lengur til, telst ekki með því að jólagjöfin frá þeim var frekar misheppnuð - ég er samt enn að spá í hvort ég geti ekki fundið einhver not fyrir hana, af því að ég er svo jákvæð manneskja.) Mér finnst til dæmis að Nóatún hefði átt að senda mér jólagjöf af því að ég seldi hamborgarhrygginn þeirra (sem er bara ljómandi góður af hamborgarhrygg að vera) svo vel. Kannski fæ ég nýárs-SMS frá þeim, það er ekki öll von úti enn.

En ég er svosem ekkert að óska eftir Bó neitt sérstaklega, ekki misskilja mig. Ég fékk síðasta eða næstsíðasta diskinn hans gefins og hann er enn í plasti.

Hugsanlega vegna þess að ég á ekki geislaspilara.

Fiskar og morðingjar

Sauðargæran kom hérna áðan í mat. Ég bað hann og frænda hans að leggja á borðið og kallaði á eftir þeim: -Diskarnir eru komnir inn á borð.

Samstundis birtist þungbúinn ungur maður á eldhúsgólfinu, horfði á ömmu sína og tilkynnti: -Ég vil enga FISKA!

Það þurfti umtalsverðar útskýringar til að sannfæra hann um að það væru ekki fiskar í matinn, heldur afgangar af hangikjöti og hjartarsteik.

Við matarborðið fór hann að segja mér hvað hann hafði fengið í jólagjöf. Það var nú ýmislegt, þar á meðal Playmo.

-Kafbátur og svo voru líka morðingjar, sagði drengurinn.

Ömmuna rak í rogastans, hafði ekki heyrt um að til væri morðingjapleimó og ekki séð neitt slíkt þegar hún var í dótabúðaleiðangri með drengnum fyrir jólin. En hann var harður á þessu. Tveir morðingjar í pakka. Búnir að drepa einn.

Foreldrar hans upplýstu að þetta væru reyndar rómverskir hermenn en einhvern veginn hefði komist inn í hausinn á drengnum að kalla þá morðingja og vonlaust að fá hann ofan af því. Enda þrjóskari en andskotinn.

Svo voru þessir Rómverjar náttúrlega ribbaldar og morðingjar upp til hópa. Það ætti ég að vita, sem á heilu hillumetrana af glæpasögum sem gerast í Rómarveldi hinu forna.

Ég var skilin útundan ...

Á ég að vera spæld af því að ég fékk enga jólakveðju frá Dómínós eins og allir hinir?

Líklega. Búhú.

Rólegheitajól

Þetta voru bara mestu ágætisjól.

Aðfangadagur leið í rólegheitum eins og venjulega. Matseðillinn var þannig að eldamennskan - allavega sú sem fara þurfti fram á síðustu stundu - var ekki mikið mál. Ég sleppti gráfíkjusultunni sem ég hafði verið að hugsa um að sjóða til að hafa með forréttinum, bar í staðinn fram exótíska ávexti með (kakí, stjörnualdin og drekaávöxt - samt aðallega sem skraut).

Ég brúnaði hjartarlundirnar á pönnunni áður en ég bar forréttinn fram og lét þær bíða á henni á meðan við borðuðum hann. Ætlaði svo að stinga þeim í ofninn þegar við vorum búin að borða en þegar ég stakk kjöthitamælinum í eina þeirra sá ég strax að þær voru akkúrat hárrétt steiktar - ég brúnaði þær nefnilega og lét þær liggja á þykku níðþungu steypujárnspönnunni minni og hún heldur svo vel hita að það hafði dugað til að ljúka steikingunni. Lundirnar voru líka einstaklega meyrar og góðar. Helmingurinn af þeim var frá Nýja-Sjálandi, helmingurinn frá Þýskalandi - en ég fann nú ekki mikinn mun.

Sauðargæran var uppfullur af fimm ára jólaspenningi og var alltaf að spyrja hvort hann mætti ekki opnna bara einn pakka. En þar sem hann átti bara tvo til að opna hér fékk hann það ekki og þurfti að bíða. Var samt tiltölulega sáttur þegar hann fékk leyfi til að fara frá borðinu á milli rétta (og hann var fljótur að skófla í sig) og fara í tölvuleik. Svo var hann hæstánægður með fótboltann sem amma hans gaf honum. Eins og reyndar aðrar jólagjafir, skilst mér. Hann er býsna jákvæður gagnvart gjöfum, svona almennt.

Kannski ekki alveg eins og móðurbróðir hans var, samt. Fólk talaði oft um hvað væri gaman að gefa honum gjafir því að það var eiginlega alveg sama hvað kom úr pakkanum, hann lýsti alltaf yfir jafneinlægri ánægju sinni og gleði og gaf yfirlýsingu um að þetta væri einmitt það sem hann hefði langað í.

Hann sagði reyndar ekkert slíkt um bindið með dauðu hænunni sem ég gaf honum í jólagjöf þetta árið (ég var búin að gefa honum jakkaföt áður svo að þetta var eini pakkinn sem hann fékk frá móður sinni núna).

Ég fékk einar fjórar bækur og bara þrjár af þeim voru matreiðslubækur. Rúmteppi, ýmislegt góðgæti og nokkrar vínflöskur. Ég þarf líklega annaðhvort að fara að stækka barinn eða drekka meira. Það finnst mér gott mál.

Ég gerði ekkert á jóladag. Gaf einkasyninum hangikjöt og laufabrauð að borða. Horfði á eitthvað í sjónvarpinu. Las eitthvað. Hálfsofnaði minnst fimmtíu sinnum í sjónvarpsstólnum. Svona á jóladagur að vera. Ótrúlega langt síðan ég hef gert ekki neitt heilan dag. Í dag þarf ég aftur á móti að skrifa eitthvað.

Gleðileg jól

Hangikjötslærið komið í steikarpottinn, potturinn fylltur af köldu vatni og kominn á tvær hellur á eldavélinni, hellurnar á tæplega hálfum straum og bráðum fer hangikjötsilminn að leggja um íbúðina. Svo á ég bara eftir að setja rauðkálið í pott og búa til ís og þá get ég plantað mér í sjónvarpsstólinn og horft á skíðastökkskeppni í snjólausum Ölpunum eða eitthvað.

Ég rölti niður á Laugaveg áðan eins og ég geri alltaf á aðfangadagsmorgni. Það er stemmning þá líka, bara allt öðruvísi en á Þorlák, og maður sleppur við allar lúðrasveitirnar og sönghópana og kátu jólasveinana og allt þetta. Reyndar átti ég ekkert erindi nema að kaupa brauð í Sandholt til að hafa með reyktu andabringunni og andalifrarkæfunni. Ætli ég sjóði svo ekki kannski gráfíkjusultu með og svo er náttúrlega Weinbach Vendanges Tardives Pinot Gris 2002-flaskan sem ég keypti í Alsace í vor ...

Aðalrétturinn verður Bambi. Nánar tiltekið hjartarlundir, brúnaðar á pönnu og kláraðar í ofni. Með villisveppasósu, rauðkáli og tvenns konar kartöflum (fjölskyldan er ekki samstíga í kartöflumálunum). Gljáðum sykurbaunum og kannski einhverju öðru grænmeti, þarf að velta því aðeins fyrir mér. Vínið sjá gagnlega barnið og uppáhaldstengdasonurinn sennilega um, annars á ég líklega eitthvað sem passar vel.

Og svo verður heit súkkulaðikaka með tvílitum súkkulaðiís á eftir - eða ís með köku, eftir því hvernig á málin er litið. Fjölskyldan er ekki samstíga þar heldur.

Þorláksmessuveislan tókst auðvitað vel að vanda. Reyndar komu ívið færri en stundum áður, hvort sem það er vegna staðsetningar, veðurs eða annars - en þeir sem komu hljóta að hafa tekið þeim mun hraustlegar til matar síns, allavega eru afgangar með minnsta móti. Þið sem ekki komust gátuð séð í Ísland í dag af hverju þið misstuð - eða getið séð það á netinu núna.

Ég á ábyggilega eftir að kíkja eitthvað á netið seinna í dag þannig að það má reyna að senda mér neyðarfyrirspurnir varðandi matargerðina ...

En annars bara: Gleðileg jól.