Jæja, börnin voru ekki eins matvönd og ég átti von á. Flest borðuðu beikonvöfðu kokkteilpylsurnar sem þeim stóðu til boða á meðan við fullorðna fólkið gæddum okkur á hörpudiski og risarækju, eitthvað komst ofan í þau af dádýrakjötinu og svo voru tvö þau elstu afar rösk við súkkulaðikökurnar (fengu að koma með formin að borðinu og skafa innan úr þeim það sem setið hafiði þar fast) en yngri drengirnir borðuðu þeim mun meira af ísnum. Ég held að fullorðna fólkinu hafi líkað maturinn bara vel líka.

Hér eru allavega uppskriftir að þremur af réttunum:

Steiktar rækjur og hörpuskel með grænni sósu

4-500 g risarækjur í skel
4-500 g risahörpuskelfiskur
100 ml ólífuolía
3-4 hvítlauksgeirar
1 tsk rósmarín
1/2 chilialdin
nýmalaður pipar
salt

hnefafylli af spínati
1/2 knippi basilíka
3 msk furuhnetur
kryddlögurinn af skelfiskinum

Skelfiskurinn látinn þiðna. Ólífuolía sett í skál og hvítlaukur, rósmarín og chili saxað smátt og hrært saman við ásamt pipar. Rækjur og hörpskelfiskur sett út í og blandað vel. Látið standa í nokkrar klukkustundir og hrært öðru hverju. Þá eru rækjurnar og hörpuskelfiskurinn saltað og síðan tekið úr leginum og látið renna af því í sigti. Grillpanna eða þykkbotna panna hituð mjög vel og skelfiskurinn steiktur við eins háan hita og mögulegt er, rækjurnar í 1 1/2-2 mínútur á hvorri hlið, hörpuskelin alls ekki lengur en 1 mínútu. Spínat, basilíka og furuhnetur maukað í matvinnsluvél og síðan er kryddleginum þeytt saman við. Borið fram með skelfiskinum.

Timjankryddað dádýrafillet

1,2 kg dádýrafillet
2 msk ólífuolía
2 tsk grófmalaður pipar (gjarna fimmlit piparblanda)
nokkrir timjankvistir
salt (Maldon)

Himnur skornar af kjötinu. Olíunni hellt í fat og filletinu velt upp úr henni. Pipar stráð á allar hliðar. Timjankvistir lagðir undir og ofan á og þrýst vel að kjötinu. Látið standa við stofuhita í 2 klst eða í allt að sólarhring í ísskáp (en takið þá kjötið út klukkustund áður en það er steikt). Ofninn hitaður í 220°C. Kjötið saltað og sett í ofninn í um 25 mínútur. Tekið út og látið standa undir álpappír í 10-15 mínútur áður en það er borið fram.
Ég hafði með þessu rauðvínssósu, ofnsteikta kartöflubáta, dverggulrætur soðnar í appelsíni og steikta sveppi.

Hindberjaís

300 g hindber, frosin
1 msk koníak (mætti vera sérrí)
3 egg
75 g sykur
100 ml rjómi

Hindberin látin þiðna a.m.k. til hálfs og síðan maukuð með koníakinu í matvinnsluvél eða blandara. Egg og sykur þeytt mjög vel saman og síðan er hindberjamaukinu blandað saman við. Rjóminn þeyttur og blandað saman við með sleikju. Sett í form og fryst. Gott að hræra einu sinni eða tvisvar í ísnum á meðan hann er að frjósa.
Ég bar þetta fram á diski með pínulítilli heitri súkkulaðiköku og vanillu-mascarponekremi. Börnin fengu súkkulaðiköku og Toblerone-ís.

Ítalskir dagar í Nóatúni. Ég ákvað að taka svolítið mið af því varðandi matarboðið sem ég er með í kvöld. Passar líka ágætlega þar sem helmingur matargesta er tíu ára og yngri. Byrja með einhvers konar antipasti, hráskinku, grilluðu grænmeti og þess háttar. Svo risarækja og risahörpuskel, kryddað með hvítlauk og ögn af rósmaríni og snöggsteikt. Græn kryddjurtasósa með. Steiktar beikonvafðar kokkteilpylsur handa börnunum. Aðalrétturinn er dádýrasteik sem ég er ekki enn alveg búin að ákveða hvernig ég tilreiði en sveppir og rauðvín munu koma eitthvað við sögu. Súkkulaðimöndlukaka, vanillu-mascarpone og hindberjaís á eftir. Kannski eitthvað annað fyrir börnin.

Annars er líklega alveg sama hvað ég elda fyrir börnin. Sum þeirra eru svo matvönd að þau borða bara brauð.

Ég var á fundi núna í vikunni þar sem m.a. var lagt fram línurit með upplýsingum sem komu flatt upp á alla viðstadda og allar umræður á fundinum tóku mið af því. Það var ekki fyrr en fundurinn var búinn sem mér gafst kostur á að skoða línuritið betur og sá þá strax að ákveðið atriði í uppsetningunni var ákaflega misvísandi og olli því að línuritið gaf í rauninni kolrangar upplýsingar - eða öllu heldur, upplýsingarnar voru í sjálfu sér réttar en gáfu þó mjög ranga mynd. Þetta voru mistök þess sem gerði línuritið en ekki alls ekki viljandi rangtúlkun en minnti mig enn einu sinni á að ekki er alltaf allt sem sýnist þegar tölfræði er annars vegar.

Ég las nefnilega fyrir mörgum árum ansi góða bók sem heitir How to Lie With Statistics og fjallar einmitt um hvað ber að varast þegar verið er að rýna í tölur og tölfræði. Hann setur m.a. fram fimm spurningar sem maður á að spyrja:

1. Hver segir þetta?
2. Hvernig veit hann það?
3. Hvað vantar?
4. Skipti einhver um umræðuefni?
5. Er eitthvert vit í niðurstöðunni?

Ef ég hefði haft þetta í huga hefði ég strax farið að skoða línuritið betur því að niðurstaðan sem það gaf til kynna meikaði hreinlega ekki sens, það lá í augum uppi ef maður stakk aðeins við fæti og hugsaði málið - en svona línurit getur verið fjári sannfærandi og manni hættir til að taka strax mark á því og gleyma að skoða forsendurnar.

(Algjör útúrdúr: Af hverju segir Óli Gísli kokkur í Ísland í dag að á botninum sé ,,kröst eins og í ostaköku"? Hvað er athugavert við orð eins og ,,botn", ,,kexbotn", ,,mylsna" og fleiri sem vel mætti nota?)

Ég var að átta mig á því að næsta vika gæti orðið nokkuð strembin. Ég á eftir að baka og skrifa uppskriftir fyrir einn kökuþátt og fjórar opnukynningar, auk þess sem ég þarf að ganga frá spurt-og-svarað síðunni fyrir kökublaðið. Er einhver með köku- eða sætmetisspurningu sem hann vantar svar við? Komið þeim á framfæri og ég skal reyna að svara, hér eða í blaðinu. (NB ég er enn að leita að uppskriftum að sætum pizzum sem ég var spurð að um daginn - ég á blað með fullt af svona uppskriftum en hef ekki fundið það enn. Vonandi um helgina.)

Það er fjöldi manns búinn að syngja fyrir mig brot úr prinspólólginu í morgun (,, ... það er meiri gæinn þessi prins Póló / hámar allan daginn í sig Prins Póló ...") en enginn kann nema tvær eða þrjár línur. Og af hverju skyldi það nú vera? Jú, ég var að útbúa prinspólókynningu og er búin að vera að gæða vinnufélögunum á prinspólóís, prinspólótriffli og prinspólóostaköku.

Var það ekki Magnús Ólafsson/Bjössi bolla sem söng þetta? Annars passar bollunafnið víst ekki lengur við hann samkvæmt nýjasta Séðu og heyrðu, þar sem hann er búinn að grenna sig um sem svarar hálfum meðalmanni eða meira.

En það er útséð um að ég grennist á næstunni, þar sem ég er á kafi í jólabakstri og súkkulaðiorgíum.

Hmm, er Magnús Scheving að senda bandarískum börnum skilaboð um hvað þau eigi ekki að kjósa í forsetakosningunum???

Þessir Kanar eru klikk.

Við efnafræðistúdentinn sátum áðan í borðstofunni yfir kindafilleti með tómötum og cannellinibaunum (alveg ágætt reyndar) og vorum að ræða um daginn og veginn. Nánar tiltekið ítalska kynskiptinga.

Móðirin: - Skoðaðirðu eitthvað krækjuna á Ig-Nobel-verðlaunin sem ég setti inn um daginn?

Efnafræðistúdentinn: - Nei, ég er ekki búinn að því.

Móðirin: - Þannig að þú hefur ekki séð greinina um stokköndina sem reyndist vera hómósexúal náriðill?

Efnafræðistúdentinn: - wtf???

Móðirin: - Hún var mjög áhugaverð.

Efnafræðistúdentinn: - Ekki yfir kvöldmatnum.

Hvenær ætli marenstertutímabilið hafi byrjað fyrir alvöru í íslenskri bökunarsögu? Ég er að skrifa grein þar sem aðeins er komið inn á þetta og ég man varla eftir þeim í tertuboðum fyrir 1970-'75. Þó fór ég í ansi margar tertuveislur fyrir þann tíma. Mér sýnist líka á eldri matreiðslubókum sem ég hef verið að skoða að það sé lítið um þær þar, ein uppskrift eða svo í hverri bók - ég á reyndar eftir að athuga þetta betur en ég held að þær hafi ekki verið algengar fyrr en fyrir 20-25 árum. Allavega gerðist það ekki hér áður að maður færi í kaffiboð þar sem nánast ekkert er á borðum nema marenstertudrulla (ókei, ég er enginn sérstakur marenstertuaðdáandi).

Marenskökur eru náttúrlega eggjafrekar og árviss eggjaskortur hefur sjálfsagt spilað inn í, það eru einmitt svona 25 ár síðan hann hvarf. Ég man allavega eftir því frá mínum allra fyrstu búskaparárum að hafa staðið í biðröð í Hagkaupum í Skeifunni í upphafi jólabaksturstímans til að fá úthlutað einum eggjabakka.

Michael Moore eftirlýstur í Michigan fyrir að múta kjósendum með nærbuxum og núðlum ...

Við vorum einmitt að ræða yfirgreiðsluaðferðina til að fela skalla í saumaklúbbnum í gær (nei, okkur er sko ekkert mannlegt óviðkomndi). Og svo koma bara fréttir af því í dag að það hafi verið tekið einkaleyfi á þessari aðferð fyrir mörgum árum og einkaleyfishafinn hafi einmitt fengið Ig-Nobel-verðlaunin í ár.

Svona er lífið sífellt að koma manni á óvart.

Í klúbbnum í gær var verið að ræða möguleika á því að fara í utanlandsferð á næsta ári:

Saumaklúbbsvinkona 1: - Ég verð nú að eiga um það við yfirdráttinn minn.

Saumaklúbbsvinkona 2: - Já, hann dugir oft betur en aðrir drættir.

Af því að ég er nú að fara í saumaklúbb í kvöld, þá fór ég að hugsa um fyrirbærið, sem er satt að segja mjög merkilegt. Gjörsamlega vonlaust að útskýra það fyrir útlendingum, flestum allavega. Mjög erfitt að útskýra það fyrir karlmönnum, flestum allavega.

Það rann upp fyrir mér að ég hef ekki hugmynd um hvenær saumaklúbbar urðu til sem fyrirbæri - ég giska á snemma á síðustu öld og sjálfsagt hefur lengi framan af verið fengist eitthvað við að sauma og prjóna í saumaklúbbum en það er víðast hvar löngu aflagt. Ég hef einu sinni í 26 ára sögu saumaklúbbsins míns reynt að mæta með prjóna. Það eru yfir 15 ár síðan og þær hinar minnast enn á þetta af og til.

Við í mínum saumaklúbbi eigum kannski frekar fátt sameiginlegt annað en að hafa verið í MA um miðjan áttunda áratuginn - líklega bjuggum við allar á Vistinni veturinn 1974-5. En við vorum ekki allar í sama bekk eða sömu deild, tilheyrðum ekki allar sömu klíku - þótt ýmsar okkar hafi vissulega verið í kvennabúri Helga Skútu - útskrifuðumst ekki allar frá MA, stunduðum ekki allar Sjallann jafnstíft (sumar af mun meiri festu en aðrar), vorum ekki allar sammála í pólitík ...

Við höfum líka farið mismunandi leiðir í lífinu. Sumar eru hámenntaðir doktorar, aðrar luku seint eða aldrei stúdentsprófi. Sumar voru erlendis árum saman, aðrar hafa verið um kyrrt í miðbæ Reykjavíkur í aldarfjórðung. Sumar vaða í peningum, aðrar eiga ekki bót fyrir boruna á sér. Helmingurinn er fráskilinn eða hefur aldrei verið í hjónabandi og líður flestum bara vel með það. Hinn helmingurinn er giftur (eingiftur í öllum tilvikum) og líður bara ágætlega með það líka að ég held. Við eigum allar börn, mismörg, misgömul (á aldrinum 8-30 ára) og miserfið. Sumar eiga barnabörn líka.

Við erum mjög ólíkar og eigum í rauninni fáa snertifleti. Við hittumst sjaldan utan saumaklúbbafunda og mundum kannski fæstar þekkjast lengur ef klúbburinn kæmi ekki til. Það var líka eiginlega tilviljun að við lentum allar saman í klúbbi. En þessar konur eru samt bestu vinkonur mínar í lífinu og ég treysti þeim öllum fyrir hverju sem er. Maður segir saumaklúbbnum sínum frá ýmsu sem enginn annar fær að heyra.

Saumaklúbbar eru bráðnauðsynlegt fyrirbæri. Allavega fyrir mig.

,,Afglöp skriffinna í skrifstofum Evrópusambandsins - fremur en samsæri - eru talin orsök þess að Wales vantar á Evrópukortið innan bókar á forsíðu og annars metnaðarfullar uppsláttarbókar um sambandið."

Skilur einhver seinni hlutann af þessari klausu úr Netmogganum? Hvar í bókinni er þetta kort?

Og þetta:

,,Sigríður Anna Þórðardóttir, umhverfisráðherra, hefur boðað til blaðamannafundar í dag, þar sem hún mun kynna Umhverfisráðherra ákvörðun um rjúpnaveiðar. Bann hefur verið í gildi við rjúpnaveiðum frá síðastliðnu hausti."

Ég sem hélt að Sigríður Anna væri umhverfisráðherra (eða Umhverfisráðherra eins og þarna stendur). Þarf hún þá að kynna sjálfri sér eigin ákvörðun?

Af hverju dettur mér alltaf Búi broddgöltur í hug þegar ég sé Halldór Ásgrímsson?

Uppskriftir sem ég var beðin um koma hér - chilisulta og heitur ostur:

Það fer algjörlega eftir fjölda og styrkleika chili-aldinanna sem notuð eru í hana hve sterk þessi fljótlagaða sult verður. Notið t.d. 2-3 lítil og sterk aldin fyrir vel sterka sultu en 3-4 stór, mild chili-aldin fyrir tiltölulega milda sultu sem er þó með greinilegu chili-bragði. Ég hef gert hana í þremur mismunandi litum útgáfum og þá var sú græna mildust, sú gula meðal og sú rauða frekar sterk.

Chilisulta

chilialdin, magn og styrkleiki eftir smekk
1 stór paprika í sama lit og chili-aldinin
150 ml eplaedik (cider vinegar)
300 g sykur
3 msk. gult Melatin (eða annar sultuhleypir)

Chilialdin og paprika fræhreinsuð og sett í matvinnsluvél ásamt ediki og sykri. Vélin látin ganga þar til allt er orðið að mauki. Sett í pott, hitað að suðu og látið malla í 2-3 mínútur. Potturinn tekinn af hitanum, sultuhleypi hrært saman við, sett aftur á helluna, látið sjóða í 2 mínútur og hrært oft á meðan. Tekið af hitanum, látið standa smástund og síðan hellt í hreina krukku og kælt.
Sultuna má t.d. bera fram t.d. með osti og kexi, eða með köldu kjöti. Hana má líka nota sem gljáa á svína- og fuglakjöt.


Ég hef verið með svona ostarétti í saumaklúbbum, fermingarveislum, útskriftarveislum og alls konar samkvæmum og þetta er alltaf það fyrsta sem klárast, fólk bókstaflega mokar ostinum upp í sig og ég hef verið elt fram í eldhús af fólki sem spyr hvort sé virkilega ekki svolítil ögn eftir á diskinum ? Það er hægt að vera með margvísleg tilbrigði við þetta þema, t.d. bláberjasultu og heslihnetuflögur, chilihlaup og jarðhnetur, eða jarðarberjasultu og pistasíuhnetur, svo eitthvað sé nefnt.

Yfirleitt er best að bera fram þunnt skornar snittubrauðssneiðar með ostinum en einnig mætti hafa pítubrauðsgeira eða kexkökur. Osturinn er bestur heitur en það má líka vel borða hann þótt hann sé farinn að kólna. Best er að hann sé ekki mjög mikið þroskaður. Fylgist vel með honum, hann er fljótur að bráðna og leka út í fatið þegar vissu hitastigi er náð (þá er hann reyndar alveg jafngóður en lítur bara ekki eins vel út).

Höfðingi með apríkósusultu og hnetum

1 Höfðingi (má svosem nota aðra hvítmygluosta)
3-4 msk. góð apríkósusulta
nokkrir valhnetu- eða pekanhnetukjarnar

Hitið ofninn í 200°C. Setjið ostinn í lítið, eldfast fat. Dreifið sultunni jafnt yfir og raðið valhnetu- eða pekanhnetukjörnum ofan á hana. Setjið í ofninn og bakið í um 8 mínútur, eða þar til osturinn er mjúkur en lítið sem ekkert farinn að renna út.


Höfðingi með pestói og furuhnetum

1 Höfðingi (má svosem nota aðra hvítmygluosta)
2 msk. pestó, heimalagað eða keypt
1 msk. furuhnetur

Hitið ofninn í 200°C. Setjið ostinn í lítið, eldfast fat. Dreifið pestóinu jafnt yfir og raðið síðan furuhnetunum jafnt ofan á. Setjið í ofninn og bakið í um 8 mínútur, eða þar til osturinn er mjúkur en lítið sem ekkert farinn að renna út og furuhneturnar farnar að taka lit.

Höfðingi með mangó-chutney og kasjúhnetum

1 Höfðingi (má svosem nota aðra hvítmygluosta)
3 msk mangó-chutney
1/4 tsk garam masala eða karrí
2 msk kasjúhnetur

Ofninn hitaður í 200°C. Osturinn settur í lítið eldfast fat. Mangó-chutney og garam masala hrært saman, dreift jafnt yfir ostinn og kasjúhnetum raðað þar ofan á. Sett í ofninn og bakað í um 8 mínútur, eða þar til osturinn er mjúkur en lítið sem ekkert farinn að renna út.

Hvað er eiginlega í gangi með Símann? Ég rak augun í atriði á símreikningnum sem ég var ekki sátt við. Hringdi í þjónustuverið og bjóst við að þurfa að bíða í hálftíma og hlusta á leiðinlega tónlist og lenda svo í miklu stappi við að útskýra erindið. Neinei, ég beið í sirka fimm mínútur, var reglulega tilkynnt númer hvað ég væri í biðröðinni, og um leið og ég var búin að bera upp erindið og konan hafði flett mér upp sagði hún ,,það er búið að laga þetta, þú færð endurgreitt á næsta reikningi" og ég var svo hissa að það lá við að ég gleymdi að þakka fyrir og kveðja.

Þessu á maður satt að segja ekki að venjast á þeim bænum.

Efnafræðistúdentinn er að horfa á fótbolta. Ekki ég. En ég spurði hann samt í kurteisisskyni hvernig staðan væri. Það reyndist ekki vera búið að skora neitt mark.

Efnafræðistúdentinn: -Gallinn við leiki þar sem bæði liðin þurfa virkilega að vinna er að það er ekki verið að taka næga sénsa.

Móðirin: -Ég hefði haldið að það ætti frekar við leiki þar sem hvorugt liðið má við því að tapa.

Efnafræðistúdentinn (pirraður): -Það er það sama, mamma.

Móðirin: -Neinei, þegar lið þarf að vinna reynir það að skora en þegar lið vill ekki tapa reynir það að forðast að láta skora hjá sér.

Efnafræðistúdentinn (útúrpirraður): -Segðu mér eitt: Veist þú nokkuð um fótbolta yfir höfuð?

Ég er að lesa nokkuð skemmtilega bók um sögu krydds og kryddverslunar, Spice: The History of a Temptation, eftir Jack Turner. Þar er fjallað um kryddnotkun frá því að sögur hófust og sirka fram á 18. öld - það er reyndar merkilegt að hugsa til þess að kryddverslun og leit að nýjum kryddverslunarleiðum hafði örugglega mjög mikil áhrif á heimssöguna öldum eða árþúsundum saman en um leið og krydd var orðið tiltölulega ódýrt og aðgengilegt fyrir Evrópubúa hvarf það úr tísku þar. Ég ætla að setja hér örfáar tilvitnanir í lokakafla bókarinnar, The end of the spice age:

,,Early modern cuisine was no less spicy than its medieval predecessor, but much had changed. Spices had ceased to be the last word in taste, sophistication, and health ... there emerged a current of thought that looked on the highly spiced cuisine of the Middle Ages with mingled disgust, condenscension, and amusement ... There was a shift to simpler and more local flavors. In place of the transmutation sought aftre by the medieval cook, the new ideal was that food should taste of itself. The new cookery stressed natural, inherent flavors, the ingredients cooked in such a way as to enhance their particular character. ...

Nowhere was the new trend more fully or more successfully expressed than in Italy, bot regionally and nationally, where the delight in fewer, simpler, and fresher tastes remains the quintessence and genius of Italian cooking. Anglo-Saxon cuisine went down a different and bleaker route, but one that led equally far away from spices ... In the cuisine of the seventeenth and eighteenth centuries, bland was beautiful. ... Western European visitors to more spicy climes did not hesitate to regard spices' longevity as a symptom of provincialism or backwardness ... Spices became a mark of the exotic and a decadent, incompatible Other. The sensuous Easterner was pictured sauntering through spice bazaars or reclining on his velvet couch, feasting on aromatic banquets as the houris danced around him. ..."

Á síðustu árum hafa Vesturlandabúar svo verið að uppgötva að nýju allar þær kryddtegundir sem þeir höfnuðu fyrir 2-400 árum. Ýmsar leifar af krydduðu miðaldamatargerðinni hafa þó alltaf verið til, ekki síst á jaðarsvæðum. Dæmi: Kryddaðar sætsúpur og kryddkökur á Norðurlöndum og í Eystrasaltslöndum, haggis í Skotlandi, panforte á Ítalíu og fleira. Aðallega er þetta þó sætmeti af ýmsu tagi.