Nördarnir

Æi, já, ég steingleymdi að geta þess að einkasonurinn og uppáhaldstengdasonurinn (hmm, þetta gæti reyndar verið öfugt, uppáhaldssonurinn og einkatengdasonurinn) kepptu í spurningakeppni fyrirtækja á Kiss FM á þriðjudagsmorguninn fyrir hönd Tes og kaffis. Þeir kepptu við lið Pennans og unnu 17-0.

Ég steingleymdi líka að hlusta á þá. En þeir eru semsagt komnir í átta liða úrslit. Þar sem þetta er ekki Gettu betur fara þeir ekki þar með í sjónvarpið en þeir eiga eftir að keppa meira. Ég læt vita hvenær ef ég man eftir því (og hlusta jafnvel á þá ef ég man eftir því).

Ég þykist allavega vita að ef spurt væri um teiknimyndasögur gætu þeir burstað svo gott sem hvaða lið sem er.

Krupskaja

Ég sagði áðan að afi hefði aldrei minnst á ömmu við mig. En þegar ég hugsa mig um er það ekki alveg rétt.

Ég var afskaplega róttæk á mínum menntaskólaárum og var í fleiri en einum samtökum sem kenndu sig við kommúnisma. Afi var náttúrlega ekkert yfir sig hrifinn af því, enda dyggur kjósandi Sjálfstæðisflokksins alla tíð.

En einu sinni kom hann út á Krók og hafði í fórum sínum gamla mynd - eða öllu heldur póstkort - sem hann rétti mér.

-Það er líklega réttast að þú fáir þessa, sagði hann.

Í kommóðuskúffunni - reyndar þeirri sömu og ég hafði áður fundið bréfin í - var geymd gömul, stór biblía, prentuð 1865 ef ég man rétt. Hún var með gotnesku letri. Hvort sem það var vegna letursins eða vegna þess að Djúpadalsfólk var ekki fram úr hófi trúrækið, þá var þessi biblía afar sjaldan opnuð og við systkinin komumst líklega aldrei aftar en á fyrstu síðuna þótt við værum miklir lestrarhestar. En nú hafði afi farið að fletta biblíunni og einhvers staðar í spámönnunum rakst hann á þetta póstkort.

Á því var mynd af Nadeshu Krupskaju og aftan á kortinu stóð: Kona Lenins.

-Það getur enginn annar en amma þín hafa sett kortið þarna, sagði afi.

Ég veit svosem ekki hversu mikill bolsévikki amma mín var sjálf en ættingjar hennar voru mjög róttækir og ég sá einu sinni einhvers konar fréttablað ungra Húsavíkurbolsa þar sem Sverrir ömmubróðir minn kom eitthvað við sögu. Hvernig sem á því stóð hafði amma greinilega stungið póstkortinu inn í biblíuna og þar hafði það legið óhreyft í nærri 50 ár.

-Ég er nýbúinn að lesa einhvers staðar að Lenín hafi alltaf verið að taka framhjá konunni sinni, sagði afi. -Og eftir að hafa séð myndina skil ég það bara vel.

Myndin var af Krupskaju á efri árum og hún var vissulega svipþung og ekki sérlega fríð. En ég held reyndar að hún hafi þótt lagleg þegar hún var yngri.

Ég á þetta póstkort ennþá og þykir dálítið vænt um það.

Aldarafmæli

Það er ekki bara símaskráin sem er 100 ára í dag.

Í dag hefði nefnilega Nanna amma mín, sem ég minntist á hér á dögunum, orðið aldargömul ef hún hefði lifað. En í gær voru einmitt 76 ár síðan hún dó; hún náði því semsagt ekki að lifa 24 ára afmælisdaginn sinn.

Eins og gefur að skilja á ég engar minningar um hana. Mamma man ekki einu sinni eftir henni, enda var hún bara hálfs annars árs þegar hún missti móður sína. Sennilega er enginn á lífi lengur sem man eftir henni. Mér hefur samt alltaf fundist ég hafa ákveðin tengsl við hana, ekki bara vegna nafnsins, heldur líka vegna þess að mér var oft sagt þegar ég var yngri að ég væri lík henni og miðað við þær myndir sem ég hef séð af henni er líklega eitthvað til í því. Ég sé líka svip með henni og Boltastelpunni þannig að eitthvað hafa genin skilað sér áfram.

Amma var fædd og uppalin á Húsavík en ég er samt ekki Þingeyingur nema að einum áttunda því að Valgerður langamma mín (sem ég heiti líka eftir) var Skagfirðingur og af Djúpadalsætt. Þess vegna var amma á sumrin hjá ættingjum sínum í Blönduhlíðinni á unglingsárum og þá kynntist hún afa. Þau voru reyndar þremenningar, afi kominn af hjónabandsbarni Eiríks hreppstjóra í Djúpadal, amma af framhjátökubarni.

Ég var ákaflega forvitinn krakki og Djúpadalsforvitnin hefur reyndar aldrei farið alveg af mér. Einhverntíma var ég að grúska í kommóðuskúffu í dóti sem afi átti og rakst þá á nokkur bréf. Ég fór auðvitað að lesa eitt þeirra en var ekki búin að lesa lengi þegar ég áttaði mig á því að í þessu bréfi var amma að taka bónorði afa; eða hann hafði beðið hennar sumarið áður en hún ekki svarað strax. Jafnvel forvitnu stelpunni mér fannst þetta of persónulegt og ég las ekki lengra. Sjálfsagt hefur afi svo eyðilagt bréfin seinna og í aðra röndina sé ég eftir að hafa ekki lesið þau en ég er líka fegin að hafa ekki gert það. En mér finnst stundum að þetta sé eina beina tengingin sem ég hef við ömmu mína.

Þau giftust í júníbyrjun 1927, amma nýorðin 21 árs, afi 29 ára. Amma verður auðvitað aldrei annað en ung stúlka fyrir mér en ég á ómögulegt með að sjá afa nema sem gamlan karl af því að hann var kominn á sjötugsaldur þegar ég man fyrst eftir honum. Ég hef á tilfinningunni að þau hafi kannski ekki átt neitt voðalega vel saman en það komst aldrei mikil reynsla á það. Amma var aldrei hraust; hún bar með sér berklana, sem mér skilst að hafi verið landlægir á Húsavík og þeir lögðu hana að velli eftir þriggja ára hjónaband. Sverrir bróðir hennar, dó tveimur árum seinna úr sama sjúkdómi. Hann var líka 23 ára. Þau voru bara tvö, systkinin.

Afi minntist aldrei á ömmu við mig einu einasta orði. En hann var ekkill í 58 ár.

Ég var eiginlega viss um það þegar ég var yngri að ég ætti eftir að deyja fyrir 24 ára afmælið mitt eins og amma; það hlyti að fylgja nafninu. Sú vissa var löngu horfin þegar ég náði þeim aldri. Ég man samt að það var dálítið sérkennilegt að hugsa til þess á 24 ára afmælisdaginn að nú væri ég orðin eldri en amma mín hefði nokkurn tíma orðið.

Drungi

Vinnugleðin er ekkert að drepa starfsmenn Fróða í dag.

Það tengist veðrinu nákvæmlega ekki neitt.

Marabunta

Ármann minnist á The Naked Jungle. Hmm ... ég sá þessa mynd í Sauðárkróksbíói sumarið 1969 (fimmtán árum eftir að hún var gerð, myndir voru gjarna nokkuð lengi að berast norður á Krók) og hefur orðið hún mjög minnisstæð, man ennþá heilu senurnar úr henni. Reyndar hafði hún svo mikil áhrif á mig - ég var svo hrædd við fjandans maurana - að ég fékk að sofa uppí hjá pabba um nóttina. Við vorum tvö ein heima þetta sumar. Ég man að hann sagði mér frá því um morguninn að hann hefði vaknað um miðja nótt við að það var kónguló eða eitthvert kvikindi að skríða á honum. -Mikið var ég feginn að það varst ekki þú sem lentir í því, sagði hann.

Þetta er reyndar alls ekki slæm mynd. Jújú, Charlton Heston er náttúrlega meitlaður í stein eins og venjulega en það koma dálitlar sprungur í steininn í myndinni og hann verður mannlegur þegar maður kemst að því að ástæðan fyrir því að hann bregst ókvæða við þegar hann uppgötvar að póstlistabrúðurin hans (Eleanor Parker, frábær leikkona) er ekkja er sú að hann er sjálfur hreinn sveinn, reynslulaus með öllu, og auk þess ómenntaður og óheflaður en hún er sjálf vel menntuð kona með bein í nefinu.

Myndin skiptir svo gjörsamlega um gír þegar hermaurarnir birtast, það er ekki einu sinni búið að gefa í skyn áður að þeir séu á leiðinni. Það eru samt alltaf persónurnar sem eru aðalatriðið, hryllingurinn og hermaurarnir ná aldrei yfirhöndinni (nema maður sé tólf ára stelpa, kannski ...). Auðvitað ná svo hjónin saman þegar þau sigrast á maurunum með eldi og vatni en myndin verður samt ekki væmin í lokin, eiginlega þvert á móti.

Fín mynd miðað við tímann sem hún er gerð á (1954) og á að gerast á (um 1900). Langar samt ekkert voðalega mikið að sjá hana aftur af því að nú hef ég engan sem ég get skriðið uppí til ef ég verð hrædd.

Pólitísk ættfræði

Á ég nokkuð að vera að tjá mig um nýja borgarstjórnarmeirihlutann? Nei, ég held ekki. En ég sé að þarna er draumurinn minn greinilega kominn fram.

Og fólk sem kaus Sjálfstæðisflokkinn til að reyna að koma í veg fyrir að Bingi kæmist til áhrifa fékk bara þá borgarstjórn sem það á skilið. Það er fyrirfram vitað mál að Framsóknarmenn ná alltaf að komast í valdastóla. Skiptir engu máli hvernig þeim gengur í kosningum.

Eins og ég hef einhverntíma áður sagt þekki ég eiginlega engan sem kýs Framsóknarflokkinn. Eða exbé ef út í það er farið. Fullt af framsóknarmönnum, jújú, en þeir kjósa bara allir vinstri græna. Til dæmis er ég af töluvert mikilli vinstri framsóknarætt í föðurætt. Ég held að ættmenni mín þar séu alltaf jafnmiklir framsóknarmenn, sama þótt þau séu í forystusveit vinstri grænna í Skagafirði.

Íhaldið úr móðurættinni er líklega alltaf jafnmikið íhald upp til hópa þótt einhverjir hafi villst af leið. Allavega var verið að kjósa Þór frænda minn í bæjarstjórn á Nesinu; kannski hann eigi eftir að feta í fótspor föður síns og vera bæjarstjóri þar í áratugi.

Sjálf hef ég kosið að fara að fordæmi húsvísku kommúnistanna, ættmenna Nönnu ömmu minnar, og gerast krati eins og Katrín frænka mín Júlíusdóttir.

Það semsagt standa að mér ýmsir flokkar og pólitísku genin eru fremur óhrein.

Grilleldamennska og kvenleiki

Ég hringdi í soninn. Hann var ekki í góðu skapi og tautaði eitthvað um gaddakylfur.

Ég er samt meira að hugsa um spjót. Grillspjót nánar tiltekið. Það er vika síðan við sendum grillblaðið frá okkur (því verður samt ekki dreift fyrr en í vikulokin) og kominn tími og veður til að hugsa fyrir fleiri brennifórnum. Ekki í blaðið samt; ég er að plana það sem ég ætla að gera í næsta blað og það verður líklega ekkert grillað þar.

En gaddakylfusveiflandi einkasonurinn ætlar semsagt að koma í kvöldmat (kærastan er að skylmast í Barcelona) og ég er að hugsa um að grilla eitthvað handa honum. Kannski lamba-satay eða eitthvað ámóta.

Gísli ljósmyndari hélt því fram um daginn að konur væru almennt ekki gefnar fyrir að grilla, hvort sem þær kynnu að meta grillmat eða ekki, allavega þekkti hann næstum engar konur sem hefðu gaman af því. Ég mótmælti og benti á sjálfa mig og hann sagði ,,enda sagði ég næstum engar". Ég var að velta því fyrir mér hvort þetta væri enn ein vísbendingin um karllegt eðli mitt en nú er ég búin að bera þetta undir allmargar konur og það kemur upp úr dúrnum að það eru þónokkrar þeirra sem hafa gaman af að grilla (en sumar komast aldrei að grillinu fyrir körlunum). Hvað segið þið, stelpur?

Góðir og vondir kallar

Jamm, allt fór þetta nú einhvernveginn. Ekkert sem kom verulega á óvart og Reykjavík fór alveg eins og ég átti von á. Ekki síst eftir drauminn í fyrrinótt ...

Barnabörnin gistu í nótt. Sauðargæran vaknaði klukkan fimm mínútur yfir fimm og spurði hvort væri kominn tími til að horfa á barnamyndir. Ég gat svæft hann aftur. Hann vaknaði aftur klukkan sex mínútur yfir sex og spurði um barnamyndir. Ég sagði honum að halda áfram að sofa og var farin að sjá mynstur í þessu. En hann vaknaði ekki aftur fyrr en tuttugu mínútur yfir níu, til allrar hamingju.

Svo að nú sitjum við inni í stofu og horfum á He-Man. Mikið fjör. Allavega hjá drengnum. Einhvernveginn er nú lífið einfaldara þegar heimurinn skiptist alfarið í góðu og vondu kallana. Nema akkúrat í þessari mynd þurfa Garpur og Beini að vinna saman gegn sameiginlegum óvini. Það ruglar alveg heimsmyndina hjá drengnum.

Pólitíkin var líka einfaldari hér áður fyrr.