Aldarafmæli
Það er ekki bara símaskráin sem er 100 ára í dag.
Í dag hefði nefnilega Nanna amma mín, sem ég minntist á hér á dögunum, orðið aldargömul ef hún hefði lifað. En í gær voru einmitt 76 ár síðan hún dó; hún náði því semsagt ekki að lifa 24 ára afmælisdaginn sinn.
Eins og gefur að skilja á ég engar minningar um hana. Mamma man ekki einu sinni eftir henni, enda var hún bara hálfs annars árs þegar hún missti móður sína. Sennilega er enginn á lífi lengur sem man eftir henni. Mér hefur samt alltaf fundist ég hafa ákveðin tengsl við hana, ekki bara vegna nafnsins, heldur líka vegna þess að mér var oft sagt þegar ég var yngri að ég væri lík henni og miðað við þær myndir sem ég hef séð af henni er líklega eitthvað til í því. Ég sé líka svip með henni og Boltastelpunni þannig að eitthvað hafa genin skilað sér áfram.
Amma var fædd og uppalin á Húsavík en ég er samt ekki Þingeyingur nema að einum áttunda því að Valgerður langamma mín (sem ég heiti líka eftir) var Skagfirðingur og af Djúpadalsætt. Þess vegna var amma á sumrin hjá ættingjum sínum í Blönduhlíðinni á unglingsárum og þá kynntist hún afa. Þau voru reyndar þremenningar, afi kominn af hjónabandsbarni Eiríks hreppstjóra í Djúpadal, amma af framhjátökubarni.
Ég var ákaflega forvitinn krakki og Djúpadalsforvitnin hefur reyndar aldrei farið alveg af mér. Einhverntíma var ég að grúska í kommóðuskúffu í dóti sem afi átti og rakst þá á nokkur bréf. Ég fór auðvitað að lesa eitt þeirra en var ekki búin að lesa lengi þegar ég áttaði mig á því að í þessu bréfi var amma að taka bónorði afa; eða hann hafði beðið hennar sumarið áður en hún ekki svarað strax. Jafnvel forvitnu stelpunni mér fannst þetta of persónulegt og ég las ekki lengra. Sjálfsagt hefur afi svo eyðilagt bréfin seinna og í aðra röndina sé ég eftir að hafa ekki lesið þau en ég er líka fegin að hafa ekki gert það. En mér finnst stundum að þetta sé eina beina tengingin sem ég hef við ömmu mína.
Þau giftust í júníbyrjun 1927, amma nýorðin 21 árs, afi 29 ára. Amma verður auðvitað aldrei annað en ung stúlka fyrir mér en ég á ómögulegt með að sjá afa nema sem gamlan karl af því að hann var kominn á sjötugsaldur þegar ég man fyrst eftir honum. Ég hef á tilfinningunni að þau hafi kannski ekki átt neitt voðalega vel saman en það komst aldrei mikil reynsla á það. Amma var aldrei hraust; hún bar með sér berklana, sem mér skilst að hafi verið landlægir á Húsavík og þeir lögðu hana að velli eftir þriggja ára hjónaband. Sverrir bróðir hennar, dó tveimur árum seinna úr sama sjúkdómi. Hann var líka 23 ára. Þau voru bara tvö, systkinin.
Afi minntist aldrei á ömmu við mig einu einasta orði. En hann var ekkill í 58 ár.
Ég var eiginlega viss um það þegar ég var yngri að ég ætti eftir að deyja fyrir 24 ára afmælið mitt eins og amma; það hlyti að fylgja nafninu. Sú vissa var löngu horfin þegar ég náði þeim aldri. Ég man samt að það var dálítið sérkennilegt að hugsa til þess á 24 ára afmælisdaginn að nú væri ég orðin eldri en amma mín hefði nokkurn tíma orðið.
