(function() { (function(){function b(g){this.t={};this.tick=function(h,m,f){var n=f!=void 0?f:(new Date).getTime();this.t[h]=[n,m];if(f==void 0)try{window.console.timeStamp("CSI/"+h)}catch(q){}};this.getStartTickTime=function(){return this.t.start[0]};this.tick("start",null,g)}var a;if(window.performance)var e=(a=window.performance.timing)&&a.responseStart;var p=e>0?new b(e):new b;window.jstiming={Timer:b,load:p};if(a){var c=a.navigationStart;c>0&&e>=c&&(window.jstiming.srt=e-c)}if(a){var d=window.jstiming.load; c>0&&e>=c&&(d.tick("_wtsrt",void 0,c),d.tick("wtsrt_","_wtsrt",e),d.tick("tbsd_","wtsrt_"))}try{a=null,window.chrome&&window.chrome.csi&&(a=Math.floor(window.chrome.csi().pageT),d&&c>0&&(d.tick("_tbnd",void 0,window.chrome.csi().startE),d.tick("tbnd_","_tbnd",c))),a==null&&window.gtbExternal&&(a=window.gtbExternal.pageT()),a==null&&window.external&&(a=window.external.pageT,d&&c>0&&(d.tick("_tbnd",void 0,window.external.startE),d.tick("tbnd_","_tbnd",c))),a&&(window.jstiming.pt=a)}catch(g){}})();window.tickAboveFold=function(b){var a=0;if(b.offsetParent){do a+=b.offsetTop;while(b=b.offsetParent)}b=a;b<=750&&window.jstiming.load.tick("aft")};var k=!1;function l(){k||(k=!0,window.jstiming.load.tick("firstScrollTime"))}window.addEventListener?window.addEventListener("scroll",l,!1):window.attachEvent("onscroll",l); })();

Konan sem kyndir ofninn sinn

Eldhúsreyfarar miðaldra matargúrús á Skólavörðuholtinu

8.2.04

Við mæðginin fórum á Súfistann í hádeginu og þar fór ég að fletta bók sem hét Christmas Cooking Around the World eða eitthvað álíka. Ég var búin að horfa um stund á mynd af einhverju sérkennilegu, djúpsteiktu bakkelsi áður en mér varð litið á uppskriftina á síðuna á móti. Þar stóð Leaf (Laufa) Bread. Þetta átti semsagt að vera íslenskt laufabrauð. Kökurnar voru litlar (á stærð við undirskálar), þykkar (a.m.k. 1/2 cm) og mynstrið var ólíkt öllum hefðbundunum laufabrauðsmynstrum, kökurnar minntu einna helst á tannhjól. Svo fylgdu teikningar að nokkrum svipuðum ,,laufabrauðsmynstrum." Kökurnar átti að steikja í olíu, 2-3 í senn, og borða þær heitar, stóð í uppskriftinni. Ég skoðaði uppskriftir frá öðrum löndum og sá þar ýmislegt sem mér sýndist álíka marktækt og laufabrauðið.

Ein af hættunum við að nota bækur (og vefsíður) sem eiga að gefa sýnishorn af matargerð margra landa er einmitt sú að maður veit oftast ekki hve marktækar þær eru. Ég rakst einu sinni á vefsíðu þar sem voru uppskriftir að súpum úr öllum heimshornum og þar á meðal frá Íslandi. Íslenska súpan var ,,Cheddar Soup", ostasúpa sem vel má hafa verið ágæt á bragðið en var auðvitað ekki íslensk fyrir fimm aura. Ég hafði samband við konuna sem var með síðuna og gerði athugasemd, hún skrifaði mér aftur alveg eyðilögð og sagðist hafa fundið uppskriftina í einhverri bók þar sem hún hefði einmitt verið kölluð dæmigerð íslensk súpa, og ég sendi henni uppskriftir að kjötsúpu, baunasúpu, lúðusúpu og fjallagrasamjólk.

Mér dettur líka í hug bók um matarhefðir og matarmenningu um heim allan sem kom út fyrir nokkrum árum og fékk mjög góða dóma, var m.a. valin ein af 25 bestu fræðibókum ársins af bókasafnsfræðingum í New York o.fl. Í 4-5 blaðsíðna kafla um Ísland er varla eitt einasta atriði rétt. Sumt hefði átt við um 1950-60 (bókin kom fyrst út 1979 en þetta átti að vera endurskoðuð og uppfærð útgáfa). Þarna er fullyrt að Íslendingar salti yfirleitt ekki mat sinn og allt smjör sé selt ósaltað. Að ferskir ávextir séu sjaldséðir. Að Íslendingar hafi djúpstæða andúð á öllum tegundum fuglakjöts. Að nautakjöt sé sjaldan borðað og ,,Pigs are all but nonexistent; pork is rare and expensive and said to have a fishy taste ..." Að flatbrauð sé borðað með rjóma eða sultu. Og svo framvegis.

Ég keypti þessa bók á sínum tíma, leist mjög vel á hana, en þegar ég var búin að lesa kaflann um Ísland fór ég með hana beint aftur í búðina og fékk hana endurgreidda. Útilokað að treysta svona bók. Enda hef ég séð það á umsögnum um bókina frá ýmsum að það sem sagt er um önnur lönd er engu marktækara. Samt sé ég hana enn auglýsta sem frábæra og mjög trausta heimild um matargerð um víða veröld.

|